Plenerowych spotkań czar! Dzień Bibliotekarza i Bibliotek w bychawskim zaczarowanym ogrodzie.

Jak co roku w dniach od 8 do 15 maja w całym kraju obchodzony jest Tydzień Bibliotek. Jest to ogólnopolska akcja promocji czytelnictwa i bibliotek zainicjowana w 2004 r. przez Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. Tydzień rozpoczyna najważniejsze w branży święto – Dzień Bibliotekarza. Zdarza się raz w roku, wypada więc trochę poświętować. Okazja sama się nadarzyła. 12 maja 2022 r. Ewa i Krzysztof, właściciele „Bychawskiego Zaczarowanego Ogrodu” zaprosili bibliotekarzy i czytelników do swojego ogrodu. Świetnie się złożyło bo 2022 r. jest również Rokiem Botaniki. Mogliśmy połączyć przyjemne z pożytecznym; delektując się pięknymi widokami i zapachami ogrodu, bez ograniczeń czerpać z wiedzy właścicieli, którzy chętnie odpowiadali na pytania dotyczące odmian, uprawy i pielęgnacji roślin. Ogród Ewy i Krzysztofa jest miejscem „odkrytym” kilka lat temu. Teraz jest to już miejsce, o którym się mówi, miejsce tak piękne, że za swój czar otrzymuje nagrody: dwukrotnie I miejsce w konkursie „Piękne Miasto i Gmina”, III miejsce w konkursie „Najpiękniejsza Posesja Powiatu Lubelskiego”. Jest miejscem gdzie były nagrywane programy telewizyjne: „Rok w ogrodzie” i „Maja w ogrodzie”, gdzie odbywają się plenery malarskie, sesje fotograficzne: ślubne czy komunijne. Gospodarze chętnie goszczą dzieci z przedszkoli i szkół, seniorów Domu Pomocy Społecznej z Kiełczewic, Bychawską Szkołę Pisania wraz pisarką Moniką Oleksą.

Ten ogród to miejsce niezwykłe, prowadzi do niego tajemnicza furtka niemal identyczna jak ta z „Tajemniczego ogrodu” F. Burnett. Ogród znajduje się za domem, otoczony jest żywopłotem z tui, który jest naturalną osłoną przed wiatrem. Usytuowany jest na łagodnym zboczu, podzielony na dwie strefy: wypoczynkową i użytkową, zajmuje powierzchnię około 40 arów.

Tuż przy wejściu rosną trzy stare rozłożyste świerki. Z prawej strony, w rogu jest miejsce wypoczynkowe z grillem i drewnianą altaną, wykonaną własnoręcznie przez właścicieli, w której po ciężkiej pracy w ogrodzie można odpocząć, poczytać, ale też „mieć na oku” cały ogród. Kilka kroków dalej stoi zadaszona huśtawka. Część wypoczynkowa podzielona jest na małe zaczarowane zakątki i strefy, otoczone niskimi żywopłotami lub wyłożone kamieniem. Zielonymi alejkami docieraliśmy do każdego zakątka ogrodu, gdzie naszym oczom ukazywały się kwitnące obecnie kwiaty: bratki, różne odmiany tulipanów, cesarskie korony, komosie, żonkile, a także magnolie, kaliny, tawuły szare, bzy, rajskie jabłonie. Ciszę w ogrodzie zagłuszał jedynie śpiew ptaków mieszkających w konarach drzew oraz rechot żab, które upodobały sobie dwupoziomowe oczko wodne, otoczone dekoracyjnymi kamieniami. Oczko porastają: pałki miniaturowe, lilie wodne, sitowie, tatarak i kaczeńce. Żyją tam złote rybki, które, jak w legendzie “O Rybaku i złotej rybce”, spełniają każde najskrytsze życzenie tego kto stojąc nad brzegiem oczka głośno je wypowie. Tak przynajmniej zapewniał nas Krzysztof. W tafli wodnej nurkują także karpie koi, karasie ozdobne czy orfy. Nie spotkaliśmy Henia Nosiwody, który dotychczas miał „oko” na oczko bo „zaniemógł” biedaczek. W ogrodzie znajdziemy rośliny nietypowe, rzadko spotykane takie jak: skrzyp zimozielony, klon cukrowy, buk mercedes, lipę lacjatę, lipę silwer, grójecznika japońskiego oraz korkowca. Uroku temu pięknemu miejscu dodają pergole, po których dumnie pną się róże czy clematisy. Do dekoracji ogrodu właściciele wykorzystali elementy wyposażenia z starego gospodarstwa domowego; żeliwne garnki pełne kwitnących kwiatów, nieckę do wyrabiania ciasta na chleb, część wozu drabiniastego. Ogród ma swoich stałych lokatorów, stąd tu i tam można się natknąć na domki dla owadów, budę dla psa czy karmniki dla ptaków. Gospodarze ciągle tworzą tu coś nowego, obecnie w planie do wykonania jest zegar słoneczny z ogromnych polnych głazów. W użytkowej części ogrodu znajdują się grządki warzywno-ziołowe. Znajdziemy w niej także maliny, porzeczki, wiśnie, derenie, leszczynę turecką, klon tatarski czy świdośliwę. Wieczorem ogród oświetlają solarne latarenki, ustawione praktycznie wszędzie. Dzięki wspólnej, pracy ogród to miejsce zadbane, piękne, urzekające każdego kto do niego trafi. Nam ciężko było opuszczać to magiczne miejsce.

Naszą opowieść uzupełniamy odniesieniami do tematu ogrodów odnalezionymi w literaturze. I tak:
Ogród według „Słownika Symboli” Władysława Kopalińskiego może symbolizować: szczęście, raj, zbawienie, urodzaj, dom, czystość, świeżość, porządek, schronienie, odpoczynek, cień, płodność, życie ludzkie, żeńskość, wiosnę, radość, harmonię, refleksję. Duża ilość interpretacji wątku ogrodu uniemożliwia przytoczenie wszystkich możliwości artystycznego przedstawienia.
Temat ogrodu wpisany jest trwale w dzieje artystycznej i literackiej tradycji. Ciągle jest ważną inspiracją tematyczną, wprowadza do przestrzeni kulturowej istotne problemy estetyczne i aksjologiczne.
W literaturze i sztuce ogród jest miejscem wyjątkowym, pełnym marzeń i symboliki gdzie miesza się ludzkie życie: namiętność, miłość, rozpacz i uniesienia, jest to także miejsce nostalgii za ciągle upływającym czasem. W mitologii i wierzeniach symbol ogrodu to odwieczne dążenie człowieka do lepszego świata. Interpretujemy go, jako przyjazną przestrzeń wywołującą pozytywne emocje i skojarzenia. Kojarzy nam się z miejscem wypoczynku, zabaw i oczywiście z domem.
Ogród w literaturze pojawia się już w średniowieczu, w mitologii greckiej. Jest to miejsce gdzie odbyły się uroczystości zaślubin Hery i Zeusa, czyli Ogród Hesperyd. W prezencie ślubnym para młoda otrzymuje złote jabłka, owoce z drzewa, które rosło w tym ogrodzie. Ogród jest wiec symbolem wiecznie odnawiającej się płodności.

Ogród znajdziemy również w Biblii w Księdze Rodzaju cytując: „I zasadził Jahwe-Bóg na wschodzie ogród w Edenie i umieścił tam człowieka, (…) aby go uprawiał i strzegł”. Biblijny Ogród Eden był pełen kwitnącej roślinności, obfitował w zwierzynę i rosły nim drzewa rodzące piękne owoce. Panował w nim pokój i harmonia, a pierwsi ludzie mieli zapewniony szczęśliwy byt, wszystkie zwierzęta, cały ogród mieli pod swoim władaniem. Rajski ogród jest symbolem szczęśliwego życia, zbawienia, ale również mądrości i wiedzy.
O krainie pełnej szczęścia pisze Leopold Staff w wierszu „Ogród Przedziwny” , gdzie przez cały rok kwitą róże, gdzie są dzieci, a śpiewające ptaki budzą ludzi ze snu. Świat ogrodu przedstawiony przez Staffa jest tu niezwykle prosty, tak jak proste powinno być ludzkie życie, a natura powinna uczyć nas łagodności, dobroci i mądrego życia.

Ogród szlachecki w „Panu Tadeuszu” Adama Mickiewicza jest przedstawiony bardzo prawdziwe, jako element rodzimego krajobrazu, a jednocześnie ukazuje bogactwo flory i fauny, jako ważnego czynnika stanowiącego o naszej kulturze. Zauważamy, że w tym ogrodzie podczas żniw kwitną wiosenne kwiaty maki i fiołki, a dojrzałe arbuzy i ogórki toną w „majowej zieloności”. Ogród warzywny jest także tłem do fascynacji Hrabiego Horeszki Zosią, co nadaje temu miejscu podwójne znaczenie; malowniczej scenerii i przytoczenie ogrodu, jako symbolu wiecznej kobiecości

Ogród współcześnie także jest i miejscem pozwalającym na wytchnienie i zapomnienie o trudach codziennego życia. Jonasz Kofta w swojej piosence „Pamiętajcie o ogrodach” porównuje opis ogrodu z betonową rzeczywistością XX wieku, bo nic nie zastąpi przyrody, która daje piękno, ukojenie i skłania do refleksji. Ogród jest ucieczką przed cywilizacją, powrotem do natury „przejrzystych rzek” i do człowieczeństwa.

Pamiętajcie o ogrodach

Przecież z stamtąd przyszliście

W żar epoki użyczą wam chłodu

Tylko drzewa tylko liście

( Jonasz Kofta: „Pamiętajcie o ogrodach” )

Zachęcamy do zgłębiania tematu ogrodu. Zapraszamy do biblioteki znajdziecie tu literaturę, która pozwoli poznać ogród w różnych jego aspektach.

Opracowała Ewa Nieściór